Δανεισμός Φαρμακείου, Οικονομική αξιολόγηση – Μηχανισμός λήψης αποφάσεων.

Η απόφαση λήψης τραπεζικού δανεισμού δεν είναι μια απόφαση που μπορεί να ληφθεί ούτε με βάση το θυμικό, ούτε στο περίπου. Βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στα οικονομικά δεδομένα της επιχείρησης και στα χρηματοδοτικά δεδομένα του δανείου.

 Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το δανειακό χρήμα είναι ακριβότερο και έχει κόστος σε σχέση με το χρήμα που οφείλεται από το Δημόσιο, πως οι καθυστερήσεις πληρωμών και η αντισυμβατική συμπεριφορά αποτελούν εμπόδια στην ομαλή επιχειρηματική δραστηριότητα και πως οι φαρμακοποιοί και οι σύλλογοί τους έχουν υποχρέωση να κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους για να ανταποκριθεί η πολιτεία στις υποχρεώσεις της.

 Μέχρι όμως να γίνει αυτό υπάρχουν φαρμακεία τα οποία βρίσκονται στην οικονομική κόψη του ξυραφιού και επιβιώνουν κυριολεκτικά μέρα με την ημέρα σε μια κούρσα με τον χρόνο να καλύψουν τα χρήματα από τις επιταγές των προμηθευτών τους. Κατόπιν της ανακοίνωσης της δράσης «επιχειρηματική επανεκκίνηση» που αφορά χορήγηση δανείων με ευνοϊκά (σε σχέση με τα τρέχοντα) επιτόκια έχουν ένα εργαλείο κάλυψης αναγκών το οποίο όμως θα πρέπει με μεγάλη προσοχή να κρίνουν αν πρέπει να το χρησιμοποιήσουν.

 Ο δανεισμός δεν είναι σωτηρία για όλους! Είναι απλά ένα εργαλείο και μάλιστα εργαλείο που αφορά κερδοφόρες επιχειρήσεις, με περιθώρια να επωμιστούν επιπλέον κόστος χρήματος και ειδικά για το συγκεκριμένο προϊόν να αποπληρώσουν σε αυστηρά ορισμένο χρονικό διάστημα αρχικό κεφάλαιο και τόκους.

Ο δανεισμός αφορά την προσφορά μιας ποσότητας χρήματος η οποία θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη χρηματικών αναγκών και υποχρεώσεων η οποία θα πρέπει μέσα από τη λειτουργία της επιχείρησης να επιστραφεί μαζί με το κόστος που συνεπάγεται. Από αυτό κατανοούμε και το πρώτο χαρακτηριστικό του δανεισμού. Το χρήμα δεν προσφέρεται (δεν είναι επιδότηση ή οφειλόμενοι πόροι) αλλά δανείζεται. Το φαρμακείο λοιπόν που το λαμβάνει θα πρέπει να είναι ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΒΕΒΑΙΟ πως η λειτουργία του είναι τέτοια ώστε εντός των συμβατικών όρων να καταστεί δυνατό πως θα το επιστρέψει. Δεν είναι θέμα αντιδικιών και θεωρίας. Είναι ένα μαθηματικό (στους όρους του) πρόβλημα και προβλέψεων (στις επιχειρηματικές συνθήκες) που θα πρέπει να εκπληρωθούν. Δεν χωράνε γενικεύσεις και αφορισμοί καθώς το εργαλείο αυτό κάποιον μπορεί να τον σώσει και κάποιον άλλο μπορεί να τον έχει όμηρο για μια ζωή. Ούτε μπορεί να προβάλλεται σαν επιτυχία (δεν αναπληρώνει τις καθυστερήσεις), ούτε να απορρίπτεται χωρίς έλεγχο (καθώς το επιτόκιο είναι ευνοϊκότερο από το σύνηθες). Δικαίως αυτός που δεν μπορεί να το αξιοποιήσει θα σκεφτεί πως δεν τον αφορά, δικαίως και αυτός που έχει μια ισχυρή επιχείρηση αλλά μεγάλο κόστος για τα κεφάλαια κίνησής του θα διακρίνει τα ενδεχόμενα κέρδη. Ο καθένας θα σκεφτεί για τον εαυτό του τι σημαίνει για αυτόν.

 Θα πρέπει πριν ξεκινήσουμε να ξεκαθαρίσουμε το εξής. Ο δανεισμός αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας (διαθεσιμότητας χρήματος) και όχι κερδοφορίας! Τι σημαίνει αυτό; Πως αντιμετωπίζει τυχόν κενά στις ροές πληρωμών των υποχρεώσεων αλλά ΔΕΝ καθιστά βιώσιμο ένα φαρμακείο το οποίο δεν δουλεύει με θετικό καθαρό κέρδος. Αντίθετα το επιβαρύνει και δημιουργεί και περισσότερα προβλήματα στο ζημιογόνο ή στο οριακά βιώσιμο φαρμακείο. (Είναι προφανώς άδικο άνθρωποι που ακόμα και πριν λίγους μήνες δεν είχαν τις γνώσεις που απαιτούνταν για να ξεχωρίσουν το ποσοστό κέρδους με το οποίο δούλευαν στην επιχείρηση τους και ποια από τα χρήματα του τζίρου τους αποτελούσαν καθαρό κέρδος και ποια όχι, να καλούνται τώρα να πάρουν σύνθετες χρηματοοικονομικές αποφάσεις όπως η λήψη δανείου. Αυτό όμως απαιτεί το περιβάλλον και αυτό είναι αναγκαίο.)

 Πολύ συνοπτικά θα διακρίνουμε δύο δείκτες βιωσιμότητας της επιχείρησης. Ο πρώτος είναι ο δείκτης καθαρής κερδοφορίας που αφορά τα χρήματα που μένουν στην τσέπη του φαρμακοποιού αφού εξοφληθούν όλα τα έξοδα του φαρμακείου πληρωθούν οι προμηθευτές του, οι ενδεχόμενοι άλλοι τόκοι δανείων, οι έκτακτες εισφορές κλπ και πριν πληρωθεί ο ετήσιος φόρος εισοδήματος.

 Ο δεύτερος αφορά τον χρόνο είσπραξης εσόδων και πληρωμής υποχρεώσεων ο οποίος θα πρέπει να διατηρεί θετικό ισοζύγιο μέσα στο χρόνο ώστε να μπορούν να πληρωθούν οι υποχρεώσεις της επιχείρησης. Εάν αυτός γίνει αρνητικός θα χρειαστεί να συμπληρωθεί είτε από έτοιμα χρήματα (από την τσέπη του φαρμακοποιού) είτε από δανειακό κεφάλαιο (επιβαρύνοντας την κερδοφορία)

 Οι δύο αυτοί δείκτες είναι σε πρώτη φάση εν μέρει ανεξάρτητοι. Ένα φαρμακείο μπορεί να έχει κερδοφορία αλλά εάν οι πληρωμές του καθυστερούν (π.χ λόγω του ότι ο ΕΟΠΥΥ αργεί να πληρώσει) να του λείπουν τα αναγκαία κεφάλαια να πληρώσει τους προμηθευτές του. Πολύ απλά ας σκεφτούμε το παράδειγμα ένα φαρμακείο να πληρώνει την αποθήκη του στις 60 ημέρες αλλά να πληρώνεται από τον ΕΟΠΥΥ στις 90. Αν θεωρηθεί αυτή η στιγμή ως σημείο 0 (και για λόγους απλοποίησης δεν υπολογιστούν άλλα έξοδα και έσοδα) σε δύο μήνες θα χρειαστεί κεφάλαιο κίνησης για την πληρωμή της αποθήκης ίσο με την χονδρική αξία των φαρμάκων που έδωσε στον ΕΟΠΥΥ. Ενώ δηλαδή η καθαρή του κερδοφορία στο σημείο 0 ισούται με το ποσοστό κέρδους που έχει στο φάρμακο, εντούτοις υπολείπεται κεφαλαίου κίνησης 30 ημερών για το οποίο μπορεί να βρεθεί εκτεθειμένος π.χ με επιταγή που δεν μπορεί να καλύψει. (Τα παραδείγματα αναφέρονται υπεραπλουστευμένα καθώς στο επόμενο βήμα που θα εξετάσουμε το θέμα του κόστους χρήματος θα πρέπει οι έννοιες αυτές να έχουν απαραίτητα ξεκαθαρίσει). Εάν δανειστεί κεφάλαιο κίνησης ύψους του τζίρου του ΕΟΠΥΥ για τις 30 ημέρες με αυτά τα χρήματα θα πληρώσει τον προμηθευτή του και όταν πληρωθεί από τον ΕΟΠΥΥ θα επιστρέψει στην τράπεζα το κεφάλαιο για να σταματήσει να τοκίζεται ΜΑΖΙ με τους ανάλογους τόκους για τον 1 μήνα.

 Συνεπώς:

Έστω πως εκτελέστηκαν συνταγές : 100 ευρώ προς τον ΕΟΠΥΥ

(για λόγους απλούστευσης χωρίς υπολογισμούς ΦΠΑ, rebate, τυχόν ΦΥΚ κλπ) στον προμηθευτή αντιστοιχούν: 75,6

 Στις 60 ημέρες λαμβάνεται δάνειο 75,6 με ετήσιο επιτόκιο 5% (άρα μηνιαίο 0,41%) και αποπληρώνεται ο προμηθευτής

 Στις 90 ημέρες ο ΕΟΠΥΥ πληρώνει τα 100 ευρώ (ισχύουν οι παραδοχές απλούστευσης όπως παραπάνω!).

 Επιστρέφεται στην τράπεζα το κεφάλαιο των 75,6 ευρώ πλέον τόκων 0,30 ευρώ = 75,9 ευρώ.

 Η επιχείρηση έχει καλύψει το κενό ρευστότητας των 30 ημερών με κόστος κεφαλαίου 30 λεπτά ή διαφορετικά με μείωση του ποσοστού κέρδους κατά 0,3%/μήνα

 Δυστυχώς βεβαίως η πραγματική ζωή δεν είναι τόσο απλή. Αφενός η κερδοφορία του φαρμακείου είναι πολύ πιο σύνθετη και περιλαμβάνει διάφορα έξοδα και κόστη, το ποσοστό κέρδους πλέον έχει διάφορες κλίμακες λόγω επιστροφών, rebate ενώ και το εμπόρευμα του φαρμακείου έχει ποικιλία κερδοφορίας, χρόνου πληρωμών, αποθεματοποίησης κλπ. Θα προσπαθήσουμε όμως λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές παραμέτρους να δείξουμε την μέθοδο με την οποία κάποιος θα μπορέσει να αποφασίσει αν μπορεί να πάρει δάνειο ή όχι.

Στάδιο 1. Οι όροι του δανείου:

 Ανατρέχοντας στην ενημέρωση από τον πρόεδρο του ΦΣΑ κ. Λουράντο ισχύουν τα παρακάτω:

• Το πρόγραμμα απευθύνεται σε κάθε μορφή νομικής επιχείρησης που βρίσκεται σε οποιοδήποτε στάδιο λειτουργίας (υπό σύσταση, νεοσύστατες ή υφιστάμενες) και χρηματοδοτεί ανεξόφλητες τιμολογημένες δαπάνες που σχετίζονται με τον εμπορικό κύκλο της επιχείρησης.

• Η διασφάλιση της αποπληρωμής του δανείου για την τράπεζα, γίνεται με προσωπικές εγγυήσεις ή και εμπράγματες εξασφαλίσεις.

• Το ύψος του δανείου είναι από 10.000 – 300.000 € και μέχρι το 50% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης ή μέχρι το 50% των παραγγελιών τρέχοντος έτους.

• Η τράπεζα χρηματοδοτεί παραγγελίες φαρμακείου προς μία ή περισσότερες φαρμακαποθήκες ή εταιρείες, εφ’ άπαξ, τις οποίες ο φαρμακοποιός καλείται να τις προβλέψει. (σ.σ ή προηγούμενες οφειλές που «εκκρεμούν»). Τα χρήματα εκταμιεύονται και καταβάλλονται στους προμηθευτές των φαρμακείων (σ.σ δηλαδή δεν αποτελούν «ελεύθερο» κεφάλαιο κίνησης)

• Το επιτόκιο είναι πράγματι μικρό και ορίζεται ως 4,45% + 0,3% από την ειδική εισφορά του Ν 128/75 , είναι δε σταθερό για 4 χρόνια που διαρκεί το δάνειο. (σ.σ όντως δύσκολα θα βρει κάποιος φθηνότερη πηγή δανειακού χρήματος στη σημερινή αγορά!)

• Η διάρκεια του δανείου είναι έως 48 μήνες και η αποπληρωμή γίνεται με τρίμηνες τοκοχρεολυτικές δόσεις.

• Λάβετε σοβαρά υπόψη ότι το κάθε μέλος του συλλόγου θα αξιολογηθεί από την τράπεζα ξεχωριστά και θα χρηματοδοτηθεί βάσει της πιστοληπτικής του ικανότητας, των οικονομικών στοιχείων της επιχείρησης του και των προσφερομένων εξασφαλίσεων.

  

Στάδιο 2.

 Τα χαρακτηριστικά του φαρμακείου μας. (Εδώ αρχίζει και χρειάζεται προσοχή και επιμονή στη λεπτομέρεια)

 Το φαρμακείο μας είναι μια επιχείρηση που μέσα από τη λειτουργία της εισπράττει έσοδα, πληρώνει τα έξοδά της και η (θετική) διαφορά αυτών αποτελεί το κέρδος της. Πριν λοιπόν αποφασίσουμε για την λήψη του δανείου θα πρέπει (απαραίτητα!) να βγάλουμε τον δείκτη του καθαρού της κέρδους. (Σε αυτό καλό είναι και λόγω της σημασίας του θέματος να ζητήσουμε τη βοήθεια του λογιστή μας!)

 Για να γίνει αυτό επιλέγουμε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Π.χ το Α’ εξάμηνο του 2013.

1. Προσθέτουμε όλα τα λογιστικά έσοδα που είχαμε αυτούς τους μήνες. (Προσοχή! Λογιστικά! Αυτό σημαίνει πως δεν έχει σημασία το πότε και αν πληρώθηκαν αλλά το ότι εκδώσαμε αποδείξεις και τιμολόγια μέσα στο Α’ εξάμηνο του 13)
2. Αφαιρούμε από αυτά όλα τα τιμολόγια που αφορούν αγορές εμπορεύματος (κόστος εμπορεύματος) του Α’ εξαμήνου του 13. Η διαφορά είναι το μικτό κέρδος
3. Αφαιρούμε όλα τα υπόλοιπα έξοδα που αφορούν μισθούς, ενοίκια, λογαριασμούς ΔΕΗ, εισφορές και ότι άλλο πληρώσαμε ή μας κράτησαν. Το αποτέλεσμα είναι το λειτουργικό μας κέρδος.
4. Αφαιρούμε τυχόν έξοδα εξυπηρέτησης άλλων δανείων που έχει το φαρμακείο μας. Υπολογίζουμε το φόρο εισοδήματος επί αυτού του ποσού που θα κληθούμε να καταβάλουμε σε ετήσια βάση.
5. Τέλος υπολογίζουμε το ποσό που χρειάζεται η οικογένειά μας για να καλύψει τις ανάγκες διαβίωσης που θα πρέπει να αντληθεί από το φαρμακείο και αν και κατά πόσο αυτό μπορεί να περιοριστεί.
6. Αυτό που περισσεύει από αυτή τη διαδικασία (χωρίς να υπολογίζεται το σημείο 5!) είναι το καθαρό κέρδος του φαρμακείου μας.

Προσοχή στο γεγονός πως ακόμα δεν έχουμε εισάγει τα θέματα χρόνου πληρωμών, ρευστότητας, χρεών από ασφαλιστικά ταμεία ή συσσωρευμένων χρεών μας π.χ προς αποθήκες. Σημασία έχει πως σε αυτό το σημείο το 6 θα πρέπει όχι απλά να είναι θετικό αλλά και ενός αξιόλογου ύψους. Το ποιου ύψους θα το δούμε παρακάτω.

Στάδιο 3. Οι χρηματοδοτικές ανάγκες του φαρμακείου μας.

 Έχουμε ήδη ξεκαθαρίσει πως για να φτάσουμε εδώ το σημείο 6 πρέπει να έχει θετικό πρόσημο. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε το πρόβλημα του φαρμακείου μας ΔΕΝ είναι η ρευστότητα και ΔΕΝ αντιμετωπίζεται με δανεισμό (και δεν εμπίπτει στο παρόν άρθρο.)

 Αν όμως έχουμε ένα φαρμακείο που έχει καθαρή κερδοφορία τότε σημαίνει πως ο δανεισμός ίσως να μπορεί να μας βοηθήσει.

 Για να υπολογίσουμε τις χρηματοδοτικές ανάγκες του φαρμακείου μας θα συντάξουμε ένα πίνακα στον οποίο: α) θα αθροίσουμε όλα τα ποσά των οποίων αναμένουμε την είσπραξη, β) θα αθροίσουμε όλα τα ποσά τα οποία οφείλουμε σε υποχρεώσεις, γ) θα προσδιορίσουμε για τους επόμενους μήνες τις ημερομηνίες «ωρίμανσης» αυτών των πληρωμών και το βαθμό στον οποίο επικαλύπτονται μεταξύ τους μέσα στο χρόνο.

 Ο πίνακας θα έχει την παρακάτω μορφή:

Μήνας 1	Εισπράξεις	Οφειλές	(Εισπράξεις – Όφειλες)
Μήνας 2	Εισπράξεις	Οφειλές	(Εισπράξεις – Όφειλες)
Μήνας 3	Εισπράξεις	Οφειλές	(Εισπράξεις – Όφειλες)
…..
Μήνας 6	Εισπράξεις	Οφειλές	(Εισπράξεις – Όφειλες)
Σύνολα	Άθροισμα	Άθροισμα	(Εισπράξεις – Όφειλες) = Α

Σε αυτό το στάδιο καλό είναι το Άθροισμα των Εισπράξεων να είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των Οφειλών αλλά ακόμα και αν δεν είναι έτσι υπάρχει ακόμα ελπίδα. (δείχνει όμως μια κατάσταση που σύντομα πρέπει να επιδιορθωθεί). Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να επιτύχουμε διαχείριση που στο βήμα 6 της προηγούμενης παραγράφου να παράγει κάποιο σημαντικό υπόλοιπο. Το υπόλοιπο αυτό αν μπορεί να καλύψει αρνητικά αποτελέσματα στην 4η στήλη μπορούμε να αποφύγουμε το δανεισμό.

 Αν σε όλους τους μήνες του πίνακα έχουμε θετική διαφορά στην τέταρτη στήλη προφανώς δεν χρειαζόμαστε δανεισμό!

 Διαφορετικά το “χρηματοδοτικό μας κενό” αφορά τους μήνες στους οποίους η διαφορά είναι αρνητική, το ύψος του είναι η διαφορά των αθροισμάτων για κάθε μήνα που εμφανίζεται αρνητικός και θα πρέπει στο σύνολό του να καλυφθεί με κεφάλαιο κίνησης.

Στάδιο 4. Η ώρα της αλήθειας.

 Τι γίνεται λοιπόν αν τα αποτελέσματα είναι αρνητικά και θα πρέπει να αναζητηθεί κεφάλαιο κίνησης; Μπορεί ο συγκεκριμένος δανεισμός να μας δώσει λύση; Ανατρέχοντας στα στοιχεία του δανείου παρατηρούμε το επιτόκιό του είναι 4,45% + 0,3% = 4,75% και αποπληρώνεται σε 16 τρίμηνες τοκοχρεωλυτικές δόσεις. (Η τοκοχρεωλυτική δόση είναι αυτή που κάθε δόση καλύπτει τους τόκους και ένα μέρος του αρχικού κεφαλαίου ώστε στο τέλος του δανείου να έχει καλυφθεί όλο το ποσό). Τα μαθηματικά του υπολογισμού της δόσης είναι αρκετά πολύπλοκα και ακόμα και οι τράπεζες τα υπολογίζουν από έτοιμους πίνακες και ειδικό software. Για να απλοποιήσουμε την κατάσταση προετοιμάσαμε τις δόσεις με τα δεδομένα του δανείου και το αποτέλεσμα για t = 16 και r = 4.75% αποδίδει 69 ευρώ/τρίμηνο για κάθε 1000 ευρώ δανείου.

 Αν Α είναι το χρηματοδοτικό κενό που διαγνώσαμε στο στάδιο 3 (δηλαδή αν πάρουμε δάνειο ίσο με Α) η δόση του δανείου μας θα είναι (Α*69)/1000 ευρώ για κάθε τρίμηνο ή (Α*23)/1000 ευρώ / μήνα. (π.χ για δάνειο 30,000 ευρώ η μηνιαία δόση είναι 690 € και η τρίμηνη τοκοχρεωλυτική δόση που θα καταβάλουμε 2.070 €)

 Για να αποφασίσουμε λοιπόν εάν μπορούμε να πάρουμε το δάνειο η απάντηση δίνεται ως εξής:

 Από το Στάδιο 2 υπολογίζουμε την καθαρή κερδοφορία ως ποσοστό επί του τζίρου μας και ως καθαρό ποσό. (Δηλαδή βγάζουμε ένα αποτέλεσμα που απεικονίζει πιο ποσοστό επί του τζίρου μας αποτελεί καθαρό κέρδος και σε ποιο ύψος ανέρχεται αυτό το ποσό). Στη συνέχεια και ανάλογα με το ποια χρονική περίοδο χρησιμοποιήσαμε για να προσδιορίσουμε την καθαρή κερδοφορία ανάγουμε το αποτέλεσμα στον μήνα (υπολογίζουμε δηλαδή πόσο βγάζει το φαρμακείο μας τον μήνα).

 Από το Στάδιο 3 υπολογίζουμε το συνολικό ποσό που χρειάζεται να δανειστούμε ώστε να καλύψουμε πλήρως όλες τις οφειλές για τις οποίες δεν επαρκούν τα υφιστάμενα διαθέσιμα χρήματά μας να τις καλύψουν.

Υπολογίζουμε με βάση τα στοιχεία του δανείου από το Στάδιο 4 το ύψος της δόσης.

 Τέλος συγκρίνουμε και αξιολογούμε αν το ποσό που προκύπτει από το Στάδιο 2 για την μηνιαία κερδοφορία αρκεί για να καλύψει την μηνιαία (ή στο τέλος του τριμήνου την τρίμηνη τοκοχρεωλυτική) δόση που αντιστοιχεί σε δανεισμό κεφαλαίου ύψους Α.

Αριθμητικό παράδειγμα για τα παραπάνω. (Δίνεται μόνο για λόγους εξήγησης του μηχανισμού, έχει πολλές παραδοχές απλούστευσης, δεν είναι πλήρες και δεν πρέπει να αξιολογηθεί με πραγματικούς όρους)

 Έστω φαρμακείο με ετήσιο τζίρο 330.000 ευρώ. Οι ετήσιες αγορές του από προμηθευτές ανέρχονται στα 280.000. Βρίσκεται σε κατάστημα με μηνιαίο ενοίκιο 850 ευρώ και πληρώνει για υπάλληλο και ασφαλιστικές εισφορές 1500 ευρώ ενώ η ΔΕΗ και ο ΟΤΕ κοστίζουν 350 ευρώ για κάθε δίμηνο. Τα λοιπά του έξοδα ανέρχονται στα 150 ευρώ το μήνα.

 Το φαρμακείο αυτό χρωστάει αθροιστικά 20.000 ευρώ σε διάφορους προμηθευτές (εκτός των τρεχουσών παραγγελιών) ενώ έχει πετύχει να ισορροπήσει την πληρωμή του ΕΟΠΥΥ στις 90 ημέρες με την εξόφληση των προμηθευτών του στις 60 καλύπτοντας με τα τελευταία του διαθέσιμα τη διαφορά.

 Τα 20000 ευρώ θα πρέπει να εξοφληθούν σε 2 μηνιαίες δόσεις από σήμερα.

 Το άμεσο πρόβλημα που διακρίνει ο φαρμακοποιός είναι πως σε 30 ημέρες θα πρέπει να καταβάλει 10.000 ευρώ στους προμηθευτές του ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα έχουν μηδενίσει με την πληρωμή της αποθήκης του κατόπιν της τελευταίας είσπραξης από τον ΕΟΠΥΥ.

 (για λόγους απλούστευσης στους υπολογισμούς δεν συνυπολογίζονται άλλα έσοδα ή έξοδα, κρατήσεις, rebate, κλπ ενώ θεωρείται πως οι φορολογικές υποχρεώσεις του προηγούμενου έτους εξοφλήθηκαν κανονικά χωρίς διακανονισμό). Σε έναν πραγματικό υπολογισμό όμως δεν πρέπει να παραλείψουμε ΚΑΝΕΝΑ παράγοντα!

 Θα πρέπει το παραπάνω φαρμακείο να πάρει δάνειο; Σε ποιο ύψος ανέρχεται αυτό το δάνειο; Πόση θα είναι η μηναία δόση και αν μπορεί το φαρμακείο υπό αυτές τις συνθήκες να την καλύψει;

Απάντηση

Α) υπολογίζουμε την καθαρή κερδοφορία του φαρμακείου όπως δείξαμε στο στάδιο 2

 Ετήσιες πωλήσεις – Ετήσιες αγορές = 330,000 – 280,000 = 50,000 μικτά κέρδη

 Ετήσιο κόστος ενοικίου = 12*850 = 10.200, μαζί με ΔΕΗ, ΟΤΕ, λοιπά έξοδα (+ 350*6 + 150*12 = 3900), Σύνολο 14.100

 Ετήσιο κόστος μισθών και εισφορών (1500*13,5) = 20.250 Το 1,5 επιπλέον είναι λόγω δώρων, επιδομάτων προσωπικού κλπ.

 Άρα η καθαρή κερδοφορία ανέρχεται στα 50,000-14,100-20,250 = 15.650 σε ετήσια βάση ή 1.304 σε μηνιαία

Β) Υπολογίζουμε τις χρηματοδοτικές του ανάγκες.

 Β1) θεωρούμε πως από το σημείο 0 το θετικό χρηματικό ισοζύγιο για κάθε μήνα είναι 1304 ευρώ (μείον αυτά που αποταμιεύει για το φόρο εισοδήματος στο τέλος του έτους.). Θεωρούμε πως στην οικογένεια δεν υπάρχει άλλη πηγή εισοδήματος και αυτά καταναλώνονται για ανάγκες διαβίωσης. Αν αυτές περιοριστούν η εξοικονόμηση (π.χ 500 ευρώ) προσμετράται στις εισροές (μην ξεχνάμε όμως να υπολογίσουμε και αποταμίευση για τον φόρο εισοδήματος του επόμενου χρόνου!!)

Β2) καταρτίζουμε τον πίνακα ταμειακών ροών. (Επαναλαμβάνουμε πως υπολογίζουμε πως η μηνιαία λειτουργία του φαρμακείου έχει ισορροπήσει τις εισπράξεις και πληρωμές σε μέσο θετικό ισοζύγιο 1304 ευρώ από το οποίο για τις ανάγκες του φαρμακείου κρατάμε τα 500. Άρα όλες οι άλλες πληρωμές και εισπράξεις πλην των συσσωρευμένων αντιπροσωπεύονται από το +500)

  

	Ειπράξεις	Οφειλές	Διαφορά	Διαφορά αθροιστικά
Μήνας 0 (Σήμερα)	500		+500	+500
Μήνας 1	500	10000	-9500	-9000
Μήνας 2	500	10000	-9500	-18500
Μήνας 3	500

O φαρμακοποιός για να μην μπει σε καθεστώς «μετρητοίς» ή στον Τειρεσία και καταρρεύσει με τον τρόπο αυτό ο προγραμματισμός (ο οποίος στο σημείο 0 αποδίδει θετικό μηναίαιο ισοζύγιο), έχει ανάγκη για κεφάλαιο κίνησης 18500 ευρώ.

 Θα πρέπει λοιπόν να δανειστεί 18500 το οποίο βάσει των όρων που περιγράψαμε αντιστοιχεί σε μηνιαία δόση 425,5 και τρίμηνη τοκοχρεωλυτική 1276 ευρώ.

 Το ερώτημα συνεπώς μετατρέπεται σε μια εκτίμηση εάν ένα φαρμακείο που έχει μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1300 ευρώ μπορεί να αντέξει μια μηναία δόση 425,5 για 4 χρόνια.

 Σκόπιμα δεν αναφέρουμε εδώ αν ο φαρμακοποιός πρέπει ή δεν πρέπει να πάρει το δάνειο! Τα νούμερα και τα μαθηματικά μπορούν να φτάσουν μέχρι εδώ. Η τελική απόφαση που έχει να κάνει με τη διαβίωση του φαρμακοποιού, με τα πραγματικά νούμερα της επιχείρησης, με τις εγγυήσεις που θα ζητήσει η τράπεζα και με τα υπόλοιπα «χαράτσια» ή «έκτακτες» εισφορές που θα επιβάλει το κράτος είναι στην τελική κρίση του φαρμακοποιού. Το μόνο που μπορούμε να προσθέσουμε είναι η ανάγκη για ακριβή, προσεκτική και αναλυτική καταγραφή ΟΛΩΝ των νούμερων και δεδομένων. Αν κάτι παραλείψουμε ή ξεχάσουμε ή το αφήσουμε εκτός μπορεί να μας τινάξει όλο τον προϋπολογισμό στον αέρα! Ειδικά η πρόβλεψη των φορολογικών υποχρεώσεων για την επόμενη χρονιά θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία με τον λογιστή για να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις.

  

Εναλλακτικές πηγές χρήματος και άλλες λύσεις.

 Τι γίνεται στην περίπτωση που τα νούμερα μας δείχνουν πως δεν αντέχει η επιχείρησή μας αυτό το δανεισμό; Δυστυχώς στην περίπτωση αυτή σημαίνει πως τα περιθώρια έχουν στενέψει αρκετά. Δανειακό χρήμα με χαμηλότερους όρους είναι δύσκολο να βρεθεί (προς το παρόν). Η απάντηση εξαρτάται από το ποιος από τους παράγοντες είναι το πρόβλημα του φαρμακείου μας. Υπάρχει δυνατότητα με κάποιο τρόπο να πετύχει καλύτερη κερδοφορία; Χαμηλότερα έξοδα ίσως; Ένας διακανονισμός με τον ιδιοκτήτη του ακινήτου που στεγάζεται το φαρμακείο, μια συζήτηση με το προσωπικό της επιχείρησης για κάποια περικοπή κόστους, μια σύμπτυξη των οικογενειακών εξόδων ίσως δώσουν μια ανάσα που να αποτελεί βάση για το επόμενο βήμα. Το μόνο σίγουρο είναι πως κανείς δεν θα πρέπει να δανειστεί εάν δεν είναι 200% σίγουρος πως μπορεί να αποπληρώσει το δάνειο. Η ρευστοποίηση κάποιου περιουσιακού στοιχείου (όταν μπορεί να γίνει χωρίς μεγάλες απώλειες) μπορεί να είναι μια λύση αλλά και πάλι αυτό το μέτρο θα πρέπει να ακολουθείται μόνο όταν υπάρχουν πραγματικές ελπίδες βιωσιμότητας.

Μια βιώσιμη ίσως λύση θα ήταν (πάντα σε συνάρτηση με την εξυγίανση της επιχείρησης) ο διακανονισμός με τους προμηθευτές για την επιμήκυνση της εξόφλησης των υποχρεώσεων μέσα στο χρόνο με τον χωρισμό τους σε δόσεις που να συμβαδίζουν με τις πραγματικές δυνατότητες της επιχείρησης.

 Σε κάθε περίπτωση πάντως υπάρχει μια κλίμακα που χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε (δυστυχώς…)

 Το να κλείσει το φαρμακείο (ενδεχόμενο αδιανόητο σε πρώτη σκέψη) είναι προφανώς κακό. Ο εφιάλτης της ανεργίας παραμονεύει.

 Το να κλείσει το φαρμακείο και να είσαι και χρεωμένος είναι χειρότερο.

 Το να κλείσει το φαρμακείο και να είσαι δανεισμένος και υποθηκευμένος στην τράπεζα είναι το χείριστο! Είναι ο δρόμος χωρίς επιστροφή.

 Θα ήταν ευχής έργο να δινόταν μια λύση με την επιτάχυνση πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ. Οτιδήποτε επιτευχθεί από τον αγώνα συλλόγων, από την μέριμνα του υπουργείου ή από την πρόσθετη χρηματοδότηση ή δανεισμό του ίδιου του ΕΟΠΥΥ θα ήταν η καλύτερη λύση. Μέχρι να γίνει αυτό, το εργαλείο που έχουμε προς το παρόν είναι το συγκεκριμένο πρόγραμμα και αυτό θα αξιολογήσουμε.

  

Αξιολόγηση περιβάλλοντος, μελέτη σεναρίων, εκτίμηση κινδύνου και «stress tests»

 Όχι δυστυχώς τα βάσανα δεν τελείωσαν εδώ… όλο αυτό ήταν απλά το πρώτο βήμα…

Ναι κάνατε την αξιολόγηση, πραγματοποιήσατε μια όσο το δυνατό πιο ορθολογική εκτίμηση και πήρατε την απόφασή σας. Η απόφασή σας όμως είναι με βάση τα σημερινά δεδομένα. Το δάνειο παρόλα αυτά αφορά μια χρονική περίοδο 4 ετών.

 Ζούμε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, της πρωτοφανούς για ανεπτυγμένη χώρα ύφεσης, του αμφιλεγόμενου σε πολλά σημεία (σύμφωνα με τις εκθέσεις των ίδιων των υπευθύνων) μνημονίου με ενδεχόμενο κενό για το 2014 και επιβεβαιωμένο για τη διετία 15-16. Η προσπάθεια για τον ΕΟΠΥΥ να μην παράγει ελλείμματα βρίσκεται ακόμα στην προσπάθεια (ο ΕΟΠΥΥ και φέτος είναι ελλειμματικός), σειρά προμηθευτών του ΕΟΠΥΥ βρίσκεται σε ακόμα χειρότερη κατάσταση (με άλλα βέβαια δεδομένα επιχειρηματικής δραστηριότητας) από τα φαρμακεία και μια σειρά από ενδεχόμενα μπορεί να πάνε στραβά. Ας μην ξεχνάμε πως αναμένεται επιπλέον μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης για το 2014 (αν και προσωπική μας άποψη είναι πως ειδικά για τη δαπάνη και ο υπουργός υγείας πραγματικά θα προσπαθήσει να μην υπάρξει περαιτέρω μείωση), υπάρχει επίσημος στόχος για στροφή των ασθενών σε φθηνά γενόσημα, και απώλεια ύλης για τα φαρμακεία είναι προ των πυλών. Τέλος η απαράδεκτη πρακτική του (αθέμιτου κατά την άποψη μας) ανταγωνισμού μέσω της προσφοράς άδικου πλεονεκτήματος στα κεντρικά φαρμακεία λόγω του άθλιου διευρυμένου ωραρίου συνεχίζεται (ενώ υπάρχει επίσημα διατυπωμένη πιθανότητα για επιδείνωση της νομοθεσίας).

 Πολλά μπορούν να αλλάξουν λόγω αυτών των παραγόντων στην αγορά και μια σωστή και δομημένη λογικά απόφαση σήμερα, μπορεί να είναι εκτός βιωσιμότητας αύριο. Για το λόγο αυτό το τελευταίο μέτρο ασφαλείας πριν τη λήψη ενός δανείου είναι η εκτίμηση σεναρίων που μπορεί να έχουμε τα επόμενα χρόνια και η αποτύπωσή τους στην επιχείρησή μας ώστε να δούμε αν μπορεί να τα αντέξει ενώσω είναι δανεισμένη. Για να το κάνουμε αυτό διατυπώνουμε 3 εναλλακτικά σενάρια. Ένα ευνοϊκό, ένα που ακολουθεί τη σημερινή πορεία πραγμάτων και ένα που συγκεντρώνει τις χειρότερες συνθήκες.

 Στην περίπτωσή μας έχουμε τα παρακάτω:

 Ευνοϊκό σενάριο. Επιτυγχάνεται η εξυγίανση του ΕΟΠΥΥ, οι χρόνοι πληρωμής επιστρέφουν στις 60 ημέρες, η απώλεια ύλης και κύκλου εργασιών λόγω φθηνών γενοσήμων δεν ξεπερνούν το 10% ενώ με επιστροφή αριθμού ΦΥΚ που πληρώνονται στην ώρα τους δίνεται μια ανάσα στον συνεχή περιορισμό του τζίρου των φαρμακείων. Η Ελληνική οικονομία επιτυγχάνει έστω ασθενή ανάπτυξη και το ΔΝΤ επιβάλλει στην Ευρώπη ένα σημαντικό διακανονισμό χρέους που ελαφρύνει την οικονομία. Το τραπεζικό σύστημα χρηματοδοτεί έστω με το σταγονόμετρο την αγορά και ο συνδυασμός όλων των παραπάνω παραγόντων διατηρεί μια βασική σταθερότητα στο σύστημα που συντηρεί τα σημερινά μεγέθη του φαρμακείου.

 Ανάλυση. Στην περίπτωση αυτή το σημαντικότερο γεγονός είναι η επιστροφή των πληρωμών στις 60 ημέρες. Με τον τρόπο αυτό το φαρμακείο κερδίζει μια σημαντική ανάσα ρευστότητας (έναν ολόκληρο τζίρο ΕΟΠΥΥ!) που αν τον διαχειριστεί σωστά εξαλείφει το πρόβλημα ρευστότητάς του και αποπληρώνει με άνεση τις δόσεις του. Σε συνδυασμό με τη σταθερότητα του περιβάλλοντος αποφεύγει τον κίνδυνο και χωρίς να επιστρέψει στις υπερβολές του παρελθόντος έχει μια αξιοπρεπή εργασία και μπορεί με άνεση να εξετάσει κινήσεις συνεργασίας με συναδέλφους που δεν θα γίνονται υπό τη σκιά της καταστροφής.

 Ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε αυτό το σενάριο είναι ακριβώς η θετική χροιά των πραγμάτων! Αν υποθέσουμε πως πραγματοποιηθεί, η υπερβάλλουσα ρευστότητα που θα πέσει στην αγορά θα αποτελέσει στόχο για ένα σωρό σενάρια «ανάπτυξης» και «επενδύσεων» που θα κατακλύσουν τα φαρμακεία με το επιχείρημα πως έφτασε η στιγμή να γίνουν μεγάλοι επιχειρηματίες, να ξεχωρίσουν από τη μάζα, να αναπτύξουν ευφάνταστες και πρωτοποριακές τεχνικές μάρκετινγκ για την προσέλκυση καταναλωτών που θα τους κάνουν να «ξεχωρίσουν». Δεν θα πρέπει να πέσουμε σε αυτήν την παγίδα. Το περιβάλλον θα παραμείνει εύθραυστο για πολλά χρόνια και το όποιο απόθεμα υπάρξει αν τα πράγματα πάνε λίγο καλά θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί με μεγάλη προσοχή!

Σενάριο που ακολουθεί την σημερινή πορεία εξελίξεων.

 Τα προβλήματα στον ΕΟΠΥΥ παρά την προσπάθεια παραμένουν. Επιτυγχάνεται η δημιουργία ενός οργανισμού που δεν παράγει νέα ελλείμματα αλλά το ερώτημα των συσσωρευμένων χρεών συνεχίζει να είναι πιεστικό. Οι πληρωμές των φαρμακείων δεν μπορούν να μειωθούν κάτω από 90 ημέρες (ή κυμαίνονται μεταξύ 70-80) χωρίς πάντως να μπορούν να πληρωθούν δύο μαζεμένοι μήνες. Υπάρχει μείωση του τζίρου λόγω της πολιτικής γενοσήμων καθώς και απωλειών ύλης που είναι κοντά στο 15% ενώ η επιστροφή των ΦΥΚ λόγω των προβλημάτων ρευστότητας δεν μπορεί να αξιοποιηθεί χωρίς ανάληψη κίνδυνου από τα φαρμακεία. Ταυτόχρονα η Ελληνική Οικονομία πελαγοδρομεί επιτυγχάνοντας λογιστικούς στόχους αλλά η ανάκαμψη είναι αναιμική. Το τραπεζικό σύστημα αν και περνάει από το σκόπελο της ανακεφαλαιοποίησης και των ελεγκτών δεν μπορεί να χορηγήσει αξιόλογη ρευστότητα στην αγορά και η λύση του Ελληνικού προβλήματος μετατίθεται από εξάμηνο σε εξάμηνο. Ταυτόχρονα η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και το σύστημα συντηρείται αλλά δεν επανεκκινεί πραγματικά. Στο Eurogroup των Χριστουγέννων του 14 θα εξεταστούν οι παράμετροι του Ελληνικού προβλήματος και μια νέα ελάφρυνση όρων του χρέους.

 Ανάλυση. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί να εξετάσουμε αν οι απώλειες του κύκλου εργασιών που υπολογίζει το σενάριο θα επηρεάσουν την καθαρή κερδοφορία του φαρμακείου μας. Θα τρέξουμε ξανά τους υπολογισμούς του σταδίου 2 με υπολογισμό στον τζίρο μειωμένο κατά 15% και υπολογίζοντας αν το κέρδος που θα μένει από το φαρμακείο αρκεί για να καλύψει τις δόσεις. Αν οι πληρωμές του ΕΟΠΥΥ παραμείνουν στις 90 ημέρες δεν θα μπορέσει να δημιουργηθεί πλεόνασμα ρευστότητας και οι δόσεις θα πρέπει να καλύπτονται από τη μηνιαία λειτουργία. Είναι ένα δύσκολο σενάριο και μέχρι την λήξη του δανείου θα συνεχίσει να κινείται το φαρμακείο στην κόψη του ξυραφιού. Σίγουρα θα χρειαστούν αναδιαρθρώσεις στα λειτουργικά μας έξοδα.

Χειρότερο σενάριο. Τα προβλήματα λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ παραμένουν και από χρονιά σε χρονιά συνεχίζει να είναι ελλειμματικός. Τα χρέη συσσωρεύονται και εκτός από ενδεχόμενες απειλές για κούρεμα οι μέρες εξόφλησης ξεπερνούν τις 90, κινούνται μεταξύ 100 – 110 και υπάρχουν μήνες που αγγίζουν τις 120. Στην περίπτωση αυτή ο κίνδυνος να χρειαστεί να χρηματοδοτηθεί ένας επιπλέον μήνας φέρνει στα όρια της τη φαρμακευτική αγορά. Υπάρχει μια κρίσιμη μάζα φαρμακείων που δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει τον επιπλέον μήνα και ξεκινάει ένα ντόμινο ανεξόφλητων υποχρεώσεων που παρασύρει φαρμακεία, αποθήκες, προμηθευτές με χαοτικό τρόπο που εξαρτάται από την οικονομική τους διάθρωση και δεν μπορεί να προβλεφθεί. Ακόμα και υγιείς επιχειρήσεις βρίσκονται λόγω κυκλοφορίας των επιταγών μπροστά στην υποχρέωση να εξοφλήσουν μαζεμένους μήνες μέσα σε μια χαοτική αγορά που αγωνίζεται να εισπράξει ότι μπορεί να εισπραχθεί. Ταυτόχρονα η αποτυχία της Ελληνικής Οικονομίας να ανακάμψει δημιουργεί αστάθεια, η κυβέρνηση αποσταθεροποιείται και το οικονομικό μέλλον για μια ακόμα φορά είναι αβέβαιο και μη προβλέψιμο. Τέλος στην αγορά των φαρμακείων μπροστά στον πανικό και την αναζήτηση ρευστότητας εκποιείται μαζικά εμπόρευμα με εκπτώσεις χωρίς λογική με αποτέλεσμα μειώσεις τζίρων που φτάνουν ή ξεπερνούν το 20%

 Ανάλυση. Σε αυτή την περίπτωση το σημαντικότερο πρόβλημα (παρά τη γενική δυσκολία του σεναρίου) αποτελεί η αντιμετώπιση της ανάγκης για χρηματοδότηση του επιπλέον μήνα στον ΕΟΠΥΥ. Ενώ στο μέσο σενάριο πιθανόν να μπορεί να αποφευχθεί ο δανεισμός (ή αν γίνει να αποπληρωθεί) στο χειρότερο σενάριο ένα φαρμακείο που μπορεί να διατηρήσει κερδοφορία θα αναγκαστεί να δανειστεί παρά το κόστος για να μείνει στην αγορά ρισκάροντας το όποιο ακίνητο μπορεί να υποθηκεύσει. Σε τόσο ακραίες συνθήκες ακόμα και τα νούμερα φτάνουν στα όρια τους. Σε αυτή την περίπτωση κάποιος ίσως χρειαστεί να εξετάσει την πιθανότητα να διακόψει προσωρινά την λειτουργία του και το βασικότερο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ο περιορισμός των απωλειών. Όσοι μπορέσουν να μην δημιουργήσουν χρέη θα εξετάσουν τις όποιες λύσεις συνεργασιών, συστεγάσεων και συγχωνεύσεων προκύψουν ώστε να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας αν όχι τα φαρμακεία τους.

Επίλογος. Όποιος έβαλε κάτω τα στοιχεία του και υπολόγισε πως είναι βιώσιμος και άντεξε και την εφαρμογή σεναρίων είναι κατά το δυνατό εξασφαλισμένος. Κατανοώ πως όλα αυτά μοιάζουν στους περισσότερους κουραστικά, ξένα προς το επάγγελμα και περισσότερο διανοητικές ασκήσεις. Δυστυχώς αυτό είναι το περιβάλλον. Από τη στιγμή που καλείται κάποιος να δανειστεί (πάει να πει να βάλει το κεφάλι του στον τορβά) πριν το βάλει θα εξετάσει εξονυχιστικά το πώς θα το βγάλει από εκεί. Αλλιώς θα μείνει με το κεφάλι εκεί μέσα. Ανεξάρτητα από τις λεπτομέρειες καθένας θα πρέπει να θυμάται πως οι αποφάσεις λαμβάνονται με τα δεδομένα, πως χρειάζεται η βοήθεια του λογιστή μας, πως η λύση που δίνεται με το δάνειο με ικανοποιητικούς όρους αφορά τη ρευστότητα και το αντάλλαγμα για αυτή τη λύση είναι μείωση της κερδοφορίας μας και προϋποθέτει την χρέωση μας στην τράπεζα, την υποθήκευση ακινήτου ή όποιας άλλης εγγύησης μας ζητηθεί.