Στάση πληρωμών ΕΟΠΥΥ. Το τέλος της πληρωμής φαρμάκων από το κράτος.

Από την επομένη της στάσης πληρωμών του ΕΟΠΥΥ η διάθεση φαρμάκων στους ασθενείς από τα φαρμακεία καθίσταται πρακτικά αδύνατη.

Παρουσιάζεται εμπλοκή στο σύστημα διανομής και διάθεσης φαρμάκων στον πληθυσμό η οποία είναι υπεράνω των δυνάμεων των φαρμακοποιών να τη διορθώσουν. Τούτο διότι ο ΕΟΠΥΥ αποτελεί πλέον τον ασφαλιστικό φορέα της καθολικής σχεδόν πλειοψηφίας των ασθενών. Όλα τα ασφαλιστικά ταμεία εντάχθηκαν σε αυτόν καθιστώντας τον ως τον μοναδικό πάροχο χρηματικών ροών στο σύστημα φαρμακευτικής περίθαλψης. Στην περίπτωση που δεν προχωρήσει σε πληρωμές στις συμφωνηθείσες προθεσμίες επέρχεται αυτόματα διακοπή της ροής εξόφλησης σε όλη την αλυσίδα της διάθεσης του φαρμάκου.

Η στάση πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ οδηγεί σε ανυπέρβλητη αδυναμία τους φαρμακοποιούς να εξοφλήσουν τους προμηθευτές τους.

Η οφειλή των ταμείων προς τους φαρμακοποιούς αφορά το φάρμακο ως υλικό αγαθό και όχι αμοιβή άϋλης επιστημονικής πράξης. Περιλαμβάνει δηλαδή και το κόστος αγορών των φαρμάκων το οποίο ανέρχεται στο 90% του τελικού ποσού και είναι χρήματα τα οποία το φαρμακείο τα χρωστάει. Η αδυναμία πληρωμής προς τους προμηθευτές οδηγεί με τη σειρά της στην άρνηση των προμηθευτών να διαθέσουν στα φαρμακεία τα απαραίτητα φάρμακα εκτός της περίπτωσης που πληρωθούν προκαταβολικά (ή τοις μετρητοίς) για αυτά.
Προφανώς αυτό είναι πρακτικά αδύνατο ανεξαρτήτως των ρευστών διαθεσίμων που μπορεί να διατηρεί οποιοδήποτε φαρμακείο. Το κόστος της φαρμακευτικής περίθαλψης είναι πολλαπλάσιο και δυσανάλογα υψηλό ώστε να αναληφθεί από οποιαδήποτε επιχείρηση είτε της λιανικής είτε της χονδρικής διανομής του φαρμάκου καθώς ο ρόλος τους συνίσταται στην παροχή αγαθών και υπηρεσιών στο σύστημα αλλά όχι χρηματοδότησης. Αυτή είναι άλλωστε η έννοια της ύπαρξης του ασφαλιστικού συστήματος που σκοπό έχει την συγκέντρωση κεφαλαίων ικανών να επαρκέσουν για τους σκοπούς των παροχών υγείας.

Στην Ελλάδα το 92% των ασφαλισμένων είναι πλέον ανασφάλιστο.

Παρόλο που οι ασφαλισμένοι έχουν μέσω των εισφορών τους πληρώσει για την περίθαλψή τους. Τα χρήματα αυτά δεν διοχετεύονται στο σύστημα ώστε να επιτευχθεί η ομαλή λειτουργία του. Υπήρξε σημαντική απώλεια λόγω της συμμετοχής των αποθεματικών των ταμείων στην απομείωση της αξίας των ομολόγων του Ελληνικού χρέους (PSI). Υπάρχει σημαντική υστέρηση εσόδων από εισφορές λόγω της ύφεσης και την ανεργίας που επέφερε η κρίση στην οικονομία. Υπάρχει διαρκής επιβάρυνση του  προϋπολογισμού του ΕΟΠΥΥ λόγω της συνεχούς ένταξης ταμείων με υψηλά χρέη και της μετακύλισης αυτών στις υποχρεώσεις του. Είναι φανερό πως χωρίς αντίστοιχη των συσσωρευμένων υποχρεώσεων χρηματοδότηση είναι αδύνατο να ανταποκριθεί σε αυτές.

Από την άλλη η απουσία οποιουδήποτε εύλογου ρυθμιστικού πλαισίου στην αγορά του φαρμάκου που να αφορά τους χρόνους πληρωμών προς τους προμηθευτές επιφέρει άμεση εμπλοκή. Καμία πρόνοια δεν έχει ληφθεί ώστε να συμβαδίζει ο χρόνος πληρωμής προς τα φαρμακεία με το χρόνο στον οποίο υποχρεώνονται αυτά να εξοφλήσουν τις προμήθειες φαρμάκων που διέθεσαν. Παρά την αθέτηση των υποχρεώσεων του κράτους προς αυτά, οι οφειλές αυτών είναι άμεσα απαιτητές και γίνεται μετάβαση σε καθεστώς πληρωμών τοις μετρητοίς και διακοπή διάθεσης φαρμάκων από τους προμηθευτές. Το γεγονός αυτό είναι ανεξάρτητο οποιασδήποτε θέλησης ή πρόθεσης του φαρμακοποιού και ανεξάρτητα από την ανθρωπιά ή την συνείδηση του. Δεν έχει κανένα περιθώριο να παρέμβει ακόμα και σε περιπτώσεις που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών εάν οι ίδιοι αδυνατούν να τα αγοράσουν.

Η κατάσταση αυτή δεν αποτελεί μια ενέργεια των φαρμακοποιών αντίστοιχη με κινητοποιήσεις που πραγματοποιούνταν σε καθυστερήσεις πληρωμών του παρελθόντος.

Το πιστωτικό γεγονός από την πλευρά του ασφαλιστικού συστήματος είναι πολλαπλάσιο από ότι έχει συμβεί ως σήμερα. Είναι πλήρες, καθολικό και αφορά το σύνολο σχεδόν των ασφαλισμένων. Δεν αφήνεται κανένα περιθώριο να καλυφθεί το κενό με πληρωμές από άλλα ασφαλιστικά ταμεία (όπως γινόταν στο παρελθόν που το ΙΚΑ ως ανεξάρτητο ταμείο πλήρωνε εντός των προθεσμιών επιτρέποντας τη βραχυπρόθεσμη κάλυψη από τους φαρμακοποιούς κενών και άλλων ταμείων). Η συσσώρευση δε των χρεών περασμένων ετών που παραμένουν απλήρωτα παρά την νομοθετημένη υποχρέωση εξόφλησής τους (και μάλιστα με εθελοντική περικοπή δέχτηκαν οι φαρμακοποιοί στο ποσό που τους οφείλεται) οδηγεί σε άμεσο αδιέξοδο λειτουργίας των φαρμακείων τη στιγμή που τα φαρμακεία ήδη έχουν καταβάλει τον ΦΠΑ που αντιστοιχεί σε αυτά τα χρέη και σε σύντομο χρονικό διάστημα θα κληθούν να καταβάλουν και το φόρο εισοδήματος για χρήματα που δεν έχουν εισπράξει.

Η άποψη πως το μόνο που ζητάει ο ΕΟΠΥΥ είναι μια ταμειακή διευκόλυνση λίγων ημερών και οι φαρμακοποιοί αρνούνται να την παρέχουν είναι λανθασμένη, όπως  και η πρόθεση να καταβληθεί ένα ποσοστό του χρέους άμεσα και τα υπόλοιπα να μετατεθούν στο μέλλον. Οι προμηθευτές των φαρμακείων και η κάλυψη των επιταγών που έχουν εκδοθεί απαιτεί την συνολική εξόφληση του ποσού στις αντίστοιχες ημερομηνίες, διαφορετικά δεν θεωρείται πως το φαρμακείο τακτοποίησε τις υποχρεώσεις του. Μετά και τις νέες ρυθμίσεις για τα ποσοστά κέρδους πάνω από το 90% των χρωστούμενων του ΕΟΠΥΥ οφείλεται άμεσα από τα φαρμακεία σε προμηθευτές και μη πληρωμή του αυτού το ποσού στο σύνολό του σημαίνει διακοπή διάθεσης φαρμάκων προς τα φαρμακεία.

Εδώ βρίσκεται το δεύτερο ζήτημα που απορρέει από την αθέτηση των υποχρεώσεων του κράτους.

Η αθέτηση αυτή οδηγεί στην επιχειρηματική χρεοκοπία και την προσωπική οικονομική καταστροφή την πλειοψηφία των φαρμακοποιών στη χώρα μας. Η ένταξή τους στο διατραπεζικό σύστημα αθέτησης υποχρεώσεων (Τειρεσίας) συνεπάγεται πως αυτοί θα αδυνατούν να υπάρξουν ως επιχειρήσεις στο μέλλον καθώς θα στερούνται ακόμα και τα απλούστερα εργαλεία άσκησης της δραστηριότητάς τους (π.χ έκδοση μπλοκ επιταγών, λήψης επιχειρηματικών δανείων κλπ). Τους στερεί δηλαδή κάθε προοπτική και διέξοδο για την επαγγελματική ύπαρξή τους ενώ σε πολλές περιπτώσεις έχουν ήδη εκκινήσει διαδικασίες κατάσχεσης των περιουσιακών τους στοιχείων τόσο της επιχείρησής τους όσο και των προσωπικών τους. Στην κατάσταση αυτή περιήλθαν όχι λόγω κακών επιχειρηματικών επιλογών ή ενεργειών τους αλλά με αποκλειστική και συνολική ευθύνη ενεργειών του κράτους από τις οποίες ήταν πρακτικά αδύνατο να προστατευθούν. Ταυτόχρονα συνιστά στέρηση θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως της αμοιβής για παρεχόμενη εργασία, της εύλογης πίστης προς την κρατική διοίκηση και της προστασίας του ατόμου από ενδεχόμενους κινδύνους. Οι φαρμακοποιοί για σημαντικό χρονικό διάστημα πέραν των συμβατικών τους υποχρεώσεων συνέχιζαν την επί πιστώσει χορήγηση φαρμάκων σε ασφαλισμένους ταμείων που καθυστερούσαν υπέρμετρα τις υποχρεώσεις τους (π.χ πρώην ταμείο ΟΠΑΔ) δίνοντας πίστη σε δημόσιες ή και έγγραφες δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων πως το θέμα θα τακτοποιηθεί χωρίς να προβούν σε καμία ενέργεια πρόληψης και αυτοπροστασίας.

Για την άμεση λύση του προβλήματος και την απεμπλοκή του συστήματος είναι αναγκαίο να προχωρήσουν τα παρακάτω:

• Επαρκής χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ. Οι τρέχουσες προβλέψεις του προϋπολογισμού του δεν επαρκούν για να μπορέσει να ανταποκριθεί ακόμα και στις (περιορισμένες λόγω περικοπών της φαρμακευτικής δαπάνης) υποχρεώσεις του.

• Άμεση εξόφληση τόσο των άμεσων υποχρεώσεων του ΕΟΠΥΥ όσο και των συσσωρευμένων χρεών προς τα φαρμακεία ώστε να καταστεί δυνατή η επαναλειτουργία του συστήματος φαρμακευτικής περίθαλψης.

• Δημιουργία συνολικού ρυθμιστικού πλαισίου λειτουργίας στην φαρμακευτική αγορά ώστε ο ελάχιστος χρόνος εξόφλησης των προμηθευτών να συμπίπτει με τις ημερομηνίες πληρωμών από τον ΕΟΠΥΥ. Με τον τρόπο αυτό μάλιστα θα μπορούσε να επιτευχθεί μια κοινή συμφωνία των φορέων της φαρμακευτικής αγοράς που να παρέχει επαρκές χρηματοδοτικό περιθώριο πληρωμών του ΕΟΠΥΥ χωρίς να δημιουργηθεί πιστωτική ασφυξία.

• Προστασία των φαρμακοποιών που λόγω της στάσης πληρωμών του ΕΟΠΥΥ έχουν ξεκινήσει ενέργειες σε βάρος του φαρμακείου ή της περιουσίας τους.